ازدواج و نکاح یک عقد و قرارداد است پس به مانند سایر عقود وظایف  و حقوقی برای طرفین عقد نکاح ایجاد می شود . همه می دانیم که زن به محض جاری شدن صیغه عقد نکاح مالک تمام مهریه می شود. که بسته به نوع مهریه اعم از عندالمطالبه و عندالاستطاعه می تواند از شوهرش مطالبه کند اما حقوق مالی زن تنها به مهریه محدود نمی شود. یکی از حقوق مالی زن که در سالهای اخیر بسیار از سوی بانوان مورد توجه قرار گرفته و مطالبه گردیده است اجرت المثل ایام زوجیت می باشد.

زوجه وظایفی در مقابل شوهر دارد این وظایف در قالب تمکین عام و تمکین خاص قرار می گیرد . پس ابتدا باید به 2 مفهوم مذکور اشاره کنیم:

تمکین عام چیست؟

یعنی اقدامات و کارهایی که زن مطابق قانون و شرع و عرف جامعه ایران، باید برای شوهر خویش انجام دهد. از جمله آنها عدم خروج زن از خانه بدون اذن و آگاهی شوهر می باشد

این نکته یک حقیقت است که زن طبق قانون و عرف ما بدون آگاهی شوهر نمی تواند و نباید به مکانی برود. این یکی از وظایف زن در قبال  شوهر می باشد. از دیگر وظایف زن تمکین خاص از شوهر است . در صورتی که نیاز به وکیل تلفنی رایگان 24 ساعته دارید با ما تماس بگیرید تا تمامی مراحل را برایتان بازگو کنیم.

تمکین خاص یعنی چه؟

زن موظف به برقراری رابطه زناشویی و جنسی با شوهرش می باشد دقت کنید این یک وظیفه است. بنابراین هیچ زنی نمی تواند از رابطه زناشویی با همسر خویش امتناع کند اگر چنین باشد. یعنی زوجه وظیفه خود را  عملی نکند و تمکین خاص تحقق پیدا نکند عواقب و آثار حقوقی برای زن  پیش بینی شده و آن ناشزه خواندن زن و محرومیت زن از نفقه می باشد.

 اجرت المثل زندگی مشترک چیست؟

اگر زن به به غیر از دو عمل مذکور یعنی تمکین عام و خاص کاری برای شوهرش انجام دهد (مانند آشپزی و نگهداری از فرزندان و نظافت منزل و …) در حالی که وظیفه وی نبوده است.

و این کار را هم به درخواست شوهرش انجام داده در حالی که اصلاً قصد تبرع نداشته است . در این حالت شوهر باید برای اقدامات انجام گرفته از سوی زن هزینه و دستمزد پرداخت کنند. به این دستمزد بابت کارهای انجام شده در حین دوران زندگی مشترک اجرت المثل ایام زوجیت گفته می شود.

قصد تبرع

حال سوال این است که تبرع چیست؟

اصلا منظور از قصد تبرع برای زوجه چیست؟

تبرع را در لغت به رایگان و مفت و بدون دستمزد معنا کرده اند . یکی از مهمترین شروط تعلق گرفتن اجرت المثل ایام زوجیت نداشتن قصد تبرع است . به این معنا که زن کارهایی را که انجام داده ولی جزء وظایفش نبوده را به قصد رایگان و بدون دستمزد انجام نداده است و بابت آنها دستمزد مطالبه می کند.

شرایط تعلق گرفتن اجرت المثل  به زن

همانطور که ذکر شد اجرت المثل ایام زوجیت یکی از حقوق مالی مهم برای زن است اما همه زنها مستحق دریافت اجرت المثل ایام زوجیت نیستند. برای گرفتن اجرت المثل باید مجموعه شرایط را داشته باشد.

 اجرت المثل ایام زوجیت چگونه به زن تلق می گیرد :

1- اولین شرط آن است که زن کارهایی را که انجام داده مطابق قانون جزو وظایف او نباشد. از جمله غذا پختن ؛ شاید کمی عجیب و البته جالب باشد که بدانید زن هیچ وظیفه ای برای پختن غذا و نظافت منزل ندارد.

شاید در عرف جامعه ما این اعمال مخصوص زنان باشد. اما واقعیت آن است که نظافت منزل مشترک یا حتی  شیر دادن به فرزند هم جزو وظایف زن نیست و می تواند آنها را انجام ندهد. پس در صورتی که این اقدامات را انجام داده می تواند اجرت المثل مطالبه کند

2- دومین شرط گرفتن دستمزد بابت کارهای انجام گرفته آن است که زن این کارها را به درخواست و خواسته مرد انجام دهد. یعنی غذا پختن و نظافت منزل از طرف شوهر درخواست شده باشد و زوجه با درخواست  مرد این اعمال را انجام داده باشد.

3- یکی از شروط مهم که در جلسات دادگاه نیز بسیار بر آن مانور داده می شود. و می تواند نتیجه و رای را تغییر دهد اثبات وجود قصد تبرع در زن است . یعنی  اثبات شود که زوجه تمامی این اعمال و کارها را که جزو وظایفش نبوده را رایگان و با نیت بدون اخذ دستمزد انجام دهد.

در این مورد باید مرد وجود قصد تبرع را اثبات کند یعنی اصل بر آن است. که زن بابت کارهای انجام گرفته قصد تبرع نداشته است. و مرد باید آن را نقض کند. این یعنی زن برای تمامی کارهایی که در منزل مرد انجام داده دستمزد می خواهد.

 در طلاق، اجرت المثل چگونه محاسبه می شود؟

 آخرین شرط از شروط تعلق گرفتن اجرت المثل  آن است که طلاق  و جدایی می بایست از طرف مرد باشد. این یعنی اگر زن درخواست طلاق را با کمک وکیل خانواده تنظیم و ثبت نماید دیگر حق مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت را ندارد .

در طلاق توافقی هم همانطور که از نامش پیداست  زن و شوهر در رابطه با مسائل مختلفی از جمله مهریه و نفقه و اجرت المثل با یکدیگر توافق می کنند. در طلاق توافقی ممکن است که زن تمام اجرت المثل را ببخشد یا همه آن را از شوهر بخواهد بستگی به توافق مابین زن و شوهر دارد.

نحوه محاسبه اجرت المثل ایام زوجیت 

پس از اثبات محق بودن زن به دریافت دستمزد کارهای انجام گرفته نوبت به نحوه محاسبه اجرت المثل ایام زوجیت می رسد.

هیچ قانون وجود ندارد که میزان و مقدار معین اجرت المثل راتعیین کند. یعنی نمی توان معین کرد که اجرت المثل زن در سال 99 به طورنمونه 50 میلیون تومان باشد ، خیر چنین چیزی نیست. اجرت المثل  طبق معیار هایی همچون مدت زمان زندگی مشترک و با درنظر گرفتن میزان و مقدار کارهای انجام داده. و همچنین نوع کارهایی که زن برای شوهر به درخواست وی انجام داده تعیین و مقدر می شود.

گرفتن اجرت المثل بعد از فوت شوهر

حتی پس از مرگ شوهر نیز  اجرت المثل به راحتی و به واسطه وکیل خانواده قابل مطالبه می باشد. و از میزان ترکه  و دارائی شوهر حقوق و دستمزد زن پرداخت می شود.

اجرت المثل زن در عقد موقت

در ازدواج موقت زن اصلا حق دریافت نفقه را ندارد مگر آنکه در ضمن عقد نامه با یکدیگر  بر پرداخت نفقه در ضمن عقد توافق کرده باشند . در عقد نکاح موقت اگر توافقی انجام داده باشند شوهر باید اجرت زن را بابت کار های که  از او خواسته درحالی که در حیطه وظایف او نبوده است پرداخت کند. و زوجه در عقد موقت نیز می تواند با مراجعه به وکیل متخصص برای مطالبه اجرت المثل عقد موقت اقدام کند.

گرفتن حکم جلب در صورت عدم پرداخت حقوق زوجه

پس از تشکیل جلسه دادرسی اگر مرد محکوم به پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت شود. باید در ظرف مدت معین که معمولاً یک ماه  از تاریخ صدور حکم است باید نسبت به پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت اقدام کند. چنانچه در مدت زمان تعیین شده حقوق و دستمزد زن را پرداخت نکند.

زوجه می تواند به کمک وکیل دادگستری  حکم جلب مرد را بگیرد اما مرد نیز می تواند برای فرار از حکم جلب و جلوگیری از صادر شدن حکم جلب به کمک وکیل حقوقی درخواست اعسار دهد. به محض ثبت دادخواست اعسار حکم جلب تا زمان نهایی شدن نتیجه پرونده اعسار متوقف خواهد شد.

روند رسیدگی به اجرت المثل ایام زوجیت

ابتدا باید از کارشناسان حقوقی متخصص مشاوره حقوقی اخذ نمایید ، سپس نسبت به تهیه مدارکی همچون کپی شناسنامه و سند ازدواج یا نکاح اقدام نمایید .

مرحله بعد مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و تنظیم و ثبت دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت می باشد. بعد از مدتی پیامک یا ابلاغیه حاوی زمان تشکیل دادگاه و جلسه رسیدگی از طریق پیام یا سامانه ثنا به شما یا وکیل شما ارسال می شود.

در جلسه دادرسی زن باید اقدامات انجام شده را بر شمارد و اثبات نماید که این اقدامات را تنها با درخواست شوهر انجام داده ضمناً تمامی کارهای انجام گرفته بدون قصد تبرع و با هدف دریافت دستمزد انجام گرفته است پس از صادر شدن حکم قطعی مرد باید دستمزد زن را در مهلت تعیینی مقرر پرداخت نماید.

در غیر این صورت جلب خواهد شد همچنین زن می تواند اموال و دارایی شوهر را توقیف نماید. توقیف اموال برای جلوگیری از انتقال مال به دیگری در حین رسیدگی است .

نحوه استفاده از مشاوره حقوقی تلفنی برای اجرت المثل

برای این منظور شما باید با مشورت گرفتن از یک مشاور حقوقی دادخواست تامین خواسته را ثبت نمایید . برای توقیف اموال شوهر 2 راه وجود دارد یکی مطرح نمودن تامین خواسته در ضمن همان دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت و دیگری ارائه یک دادخواست دیگر و جداگانه برای توقیف اموال شوهر می باشد.

با این اقدام در صورتی که مرد نسبت به پرداخت تعهدات مالی خود از جمله نفقه و مهریه و اجرت المثل ایام زوجیت بی اهمیت باشد و در مهلت معین دستمزد و حقوق زن را پرداخت نکند. دادگاه می تواند دارایی مرد را به مزایده گذاشته و با فروش آنها حقوق مطالبه شده زن را پرداخت نماید . در صورتی هم که مرد هیچ مالی نداشته باشد ناچاراً حکم جلب وی صادر می شود مگر اینکه زوج در خواست اعسار دهد که در صورت اثبات، حکم جلب لغو می گردد.

مقاله مرتبط : اجرت المثل چیست ؟ نحوه محاسبه آن چگونه است ؟